Programma 11. Financieel solide

In het coalitieakkoord ‘Kansen zien, kansen pakken' is gekozen voor een solide financieel beleid met sluitende meerjarenbegrotingen. We hebben een algemene reserve die voldoet aan de gestelde normen (10% van de algemene uitkering).

De financiële positie staat onder druk. Dit bleek al uit de programmabegroting 2021-2024. De provincie Noord-Brabant beoordeelde onze begroting destijds als "ORANJE". In de Eerste financiële tussenrapportage van 2021 hebben we aangegeven dat we ons moeten voorbereiden op code ‘ROOD’. Recente berichten van het Rijk laten een minder somber beeld zien, maar een aantal onzekerheden blijft. Op weg naar de begroting spreken we nu van code oranje.
We zien opnieuw stijgende uitgaven binnen het sociaal domein. We zien daarnaast grote risico's en onzekerheden vanuit COVID-19. Welke compensatiemaatregelen zijn noodzakelijk en wat zijn de structurele effecten van deze crisis? Daarnaast zijn we sterk afhankelijk van landelijke keuzes en het effect hiervan op onze financiële positie.

We zetten via onder andere de G40 en via de VNG in op lobby richting het Rijk op het gebied van:

• voldoende middelen voor jeugdzorg;
• afschaffing van het WMO abonnementstarief;  
• voldoende compensatie voor de effecten vanuit COVID-19 (korte en langere termijn);
• (gedeeltelijk) terugdraaien van de zogenaamde opschalingskorting.

Tegelijkertijd zien we een "streng" toetsingskader vanuit de provincie Noord-Brabant, althans met striktere interpretaties dan in de landelijke regelgeving  zoals vastgelegd in het BBV (Besluit Begroting & Verantwoording).

In het hoofdstuk "Financiële positie" in deze kadernota hebben we de financiële uitgangspunten geformuleerd en een actueel financieel beeld geschetst.

We streven er naar om de lokale lastendruk minimaal € 22,50 onder het landelijke gemiddelde te houden. Voor het landelijke gemiddelde gaan we uit van de jaarlijks gepubliceerde cijfers van het onderzoeksinstituut COELO.
In de Atlas van de lokale lasten heeft het COELO voor 2021 het volgende beeld berekend:

De lokale lastendruk blijft in 2021 stabiel onder het landelijke gemiddelde, namelijk €€ 37. Onze OZB en afvalstoffenheffing liggen nu rond het landelijk gemiddelde. De lagere lokale lastendruk wordt voor het overgrote deel veroorzaakt door een lagere rioolheffing.

Voor het jaar 2022 kiezen we voor:

• verhoging van de OZB alleen met de inflatiecorrectie (2%).
• kostendekkend tarief voor afval. Het overgaan per 1-1-2022 naar een systeem dat recht doet aan het principe "afval scheiden loont" in de vorm van betalen per lediging kan effect hebben op de gemiddelde lokale lastendruk. De uitwerking van dit tariefsysteem volgt later in 2021.
• kostendekkend tarief voor riolering.

Vorig jaar hebben we ervoor gekozen om niet te bezuinigen, maar om juist anticyclisch te investeren. De taskforce woningbouw en bedrijventerreinen heeft een eerste uitwerking gepresenteerd. We stappen over naar een actief grondbeleid. We zetten in op zowel inbreidings- én uitbreidingslocaties, om hiermee een goede verhouding te krijgen tussen verlieslatende - en winstgevende ontwikkelingen. Deze combinatie is absoluut noodzakelijk om onze woningbouwopgave (financieel) te realiseren.  
De overgang naar een actief grondbeleid heeft wel gevolgen voor de begroting. Dit betekent ook dat het risicoprofiel stijgt en dat we mogelijk reserves (tijdelijk) moeten inzetten om aangekochte gronden af te boeken naar agrarische waarde en/of voor het afdekken van verliesgevende ontwikkelingen.

In het hoofdstuk 'Financiële positie' werken we dit op hoofdlijnen verder uit.

De effecten van COVID-19 zijn groot. Al eerder hebben we ons beleid op het gebied van COVID-19 compensatie bepaald. De kern hiervan is dat we ter ondersteuning van inwoners, bedrijven en instellingen zoveel mogelijk aansluiten bij de landelijke regelingen van het kabinet. Vervolgens kijken we naar provinciale regelingen, de banken en de branche-organisaties. Vervolgens kijken we naar onze eigen rol. Bewust in deze volgorde. Primair staan wij aan de lat voor onze beleidstaken.
Voor de uitvoering van onze eigen rol zetten we indien nodig de algemene reserve in.

In de prioriteitennota 2021-2024 en in de programmabegroting 2021-2024 hebben we de volgende criteria vastgesteld:

1. We geven inkomenssteun aan mensen die dat nodig hebben, geen omzetsteun aan bedrijven, of sectoren
2. Helpen verdienen is beter dan helpen besparen
3. Op naar werk
4. We investeren in samenleven
5. We investeren in zorgcontinuïteit
6. We zijn en blijven een financieel gezonde organisatie.

Voor een toelichting van de financiële ondersteuningsmaatregelen verwijzen we naar apart hoofdstuk COVID-19 in deze kadernota.

De BSOB voert namens deelnemende gemeenten belastingtaken uit. De BSOB zit in een hectische periode en kent incidentele en structurele problemen. Deze problemen komen vooral door een oplopend aantal WOZ bezwaren (met name door de impact van No cure-No pay bureaus), door stijgende voor het project waarderen op oppervlakte en invoeringsproblemen met nieuwe belastingapplicatie, verdergaande automatisering en robotisering. Op dit moment wordt de problematiek aan de hand van een zogenaamde business case geïnventariseerd (risico's, kansen bedreigingen). Op basis van deze inventarisatie kan een meerjarige koers uitgezet worden om zowel de kwaliteit van de dienstverlening als ook een gezonde financiële positie te kunnen blijven garanderen. Naar aanleiding van een door de gemeenteraad aangenomen motie zal het probleem met betrekking tot "no cure no pay" worden aangekaart bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten.